خارش مقعد چیست؟ چه کسانی به خارش مقعد مبتلا می شوند؟ این یکی از مشکلات شایع و گاه آزاردهنده‌ای است که بسیاری از افراد در طول زندگی خود با آن مواجه می‌شوند. این مشکل که ممکن است به صورت مداوم یا گذرا رخ دهد، معمولاً با احساس ناراحتی و تمایل شدید به خاراندن همراه است. در برخی موارد، این مشکل میتواند نشان‌دهنده موارد جدی‌تر باشد، اما اغلب با رعایت بهداشت و درمان‌های ساده قابل کنترل است. در این مقاله به بررسی علل، روش‌های پیشگیری و درمان خارش مقعد خواهیم پرداخت.
خارش مقعد چیست؟
خارش مقعد یک مشکل شایع است که در داخل یا اطراف مقعد احساس می‌شود. این وضعیت میتواند بسیار شدید و مداوم باشد و افراد را به خاراندن مکرر تحریک کند. خاراندن مداوم میتواند موجب آسیب به پوست و تحریک مجدد آن برای خارش دوباره مقعد منجر شود. یعنی خارش اولیه باعث خاراندن شده و این کار خود باعث تحریک بیشتر و تشدید خارش می‌شود. علت خارش مقعد ممکن است متنوع باشد، اما خوشبختانه با شناسایی عامل اصلی، راه‌های متعددی برای کاهش علائم و درمان وجود دارد.
علائم خارش مقعد چیست؟
خارش مقعد معمولاً با قرمزی و تحریک پوست اطراف مقعد آغاز می‌شود. اگر این مشکل ادامه پیدا کند و خاراندن مکرر رخ دهد، پوست اطراف مقعد به دلیل تحریک مداوم، ضخیم و حساس‌تر می‌شود. در مواردی که خارش ناشی از عفونت باشد، علائم می‌توانند در شب شدیدتر شوند
علائم اصلی شامل مواردی است که در ادامه به آن می پردازیم:
- قرمزی و خراشیدگی پوست اطراف مقعد
- ضخیم و حساس شدن پوست به دلیل خراشیدن مداوم
- شدت گرفتن خارش در شب (در صورت وجود کرم‌های نخی)
- مشاهده کرم‌های سفید کوچک در اطراف مقعد (در موارد عفونتهای انگلی)
علت خارش مقعد چیست؟
خارش مقعد میتواند ناشی از عوامل مختلفی باشد که شامل مشکلات سبک زندگی، رژیم غذایی، بهداشت، یا حتی بیماری‌های پزشکی است. در برخی موارد، این مشکل به دلیل تحریکات موضعی و عادات نادرست رخ می‌دهد، در حالی که در دیگر موارد، عفونت‌ها یا بیماری‌های سیستمیک نقش دارند. شناسایی علت اصلی خارش برای درمان مؤثر و پیشگیری از عود مجدد آن بسیار مهم است.
دلایل رایج خارش مقعد عبارتند از مورادی که در ادامه به آن می پردازیم:
1. عوامل سبک زندگی و رژیم غذایی:
- مصرف کافئین، الکل، شکلات، گوجه‌فرنگی، ادویهجات و مرکبات
- عدم تحمل برخی غذاها
2. عفونتهای مقاربتی:
- تبخال تناسلی
- سیفلیس
- سوزاک
- کلامیدیا
3. مشکلات بهداشتی:
- تمیز کردن بیش از حد یا ناکافی ناحیه مقعد
- بی اختیاری مدفوع ناشی از اسهال، یبوست، مصرف ملین‌ها یا تنقیه
4. بیماری‌های پوستی:
- اگزما
- پسوریازیس
- درماتیت تماسی (واکنش آلرژیک به صابون‌ها، کرم‌ها یا دستمال توالت معطر)
5. مشکلات مقعدی:
- هموروئید
- آبسه مقعدی
- شقاق مقعد
6. سایر بیماری‌ها:
- دیابت
- کم‌کاری تیروئید
- سرطان مقعد (به ندرت)
7. عفونت‌ها:
- عفونت باکتریایی
- عفونت قارچی (کچلی)
- عفونت با کرم‌های نخی (به‌ویژه در کودکان یا خانواده آنها)
روش های خانگی درمان خارش مقعد چگونه است؟
برای درمان خارش مقعد در خانه، تمرکز بر شناسایی علت، ایجاد تغییرات در سبک زندگی، و رعایت بهداشت فردی است. این روش‌ها می‌توانند به کاهش علائم و جلوگیری از عود مجدد کمک کنند. در ادامه، راهکارهای موثر برای مدیریت و درمان خارش مقعد توضیح دادیم.
- از خاراندن ناحیه مقعد پرهیز کنید، زیرا این کار پوست را تحریک کرده و خارش را تشدید می‌کند.
- هنگام خواب، ممکن است به صورت غیر ارادی این کار را انجام دهید. برای جلوگیری، می‌توانید از دستکش نخی استفاده کنید.
- رژیم غذایی با فیبر بالا میتواند به رفع مدفوع شل و کاهش تحریک مقعد کمک کند.
- از مصرف مواد تحریک‌کننده مانند کافئین، الکل، گوجه‌فرنگی، ادویهجات و مرکبات خودداری کنید.
- از لباسهای گشاد و از جنس الیاف طبیعی مانند پنبه استفاده کنید.
- از پوشیدن لباسهای زیر پلاستیکی پرهیز کنید و لباس زیر نخی بپوشید.
- از پاک کردن ناحیه مقعد با حرکات تند خودداری کنید.
- محل را با حرکات آرام و ملایم تمیز کنید.
- مدت زمان دوش را کوتاه نگه دارید و از آب خیلی گرم استفاده نکنید.
- دوش سریع پس از اجابت مزاج میتواند مفید باشد.
- از کرم‌ها و دستمال توالت بدون عطر و مناسب پوست حساس استفاده کنید.
- به جای صابون‌های معمولی، از جایگزین‌های صابون که پوست را خشک نمی‌کنند، استفاده کنید.
- اگر عرق کردن باعث خارش می‌شود، یک دستمال بدون عطر را به شکل مربع کوچک تا کنید و روی ناحیه قرار دهید تا عرق جذب شود و دستمال را مرتباً تعویض کنید.
- پزشک ممکن است پماد استروئیدی برای کاهش التهاب و خارش تجویز کند.
در صورت عدم بهبودی یا تشدید علائم، مراجعه به پزشک ضروری است تا علل احتمالی دیگر بررسی و درمان تخصصی آغاز شود.
درمان دارویی خارش مقعد
| نوع دارو | مثال‌ها | کاربرد |
| پمادهای تسکین‌دهنده | بیسموت ساب گالات، اکسید روی | تسکین علائم و کاهش خارش |
| کورتیکواستروئیدها | کورتون‌های موضعی | کاهش التهاب و خارش |
| نرم‌کننده‌ها و کرم‌های پوشش‌دهنده | ژل هیدروکسید آلومینیوم، گلیسیرین | ایجاد مانع فیزیکی و محافظت از پوست |
| کرم‌های مختص هموروئید | هیدروکورتیزون | کمک به کاهش التهاب و علائم مرتبط با هموروئید |
این داروها باید با مشورت پزشک استفاده شوند تا بهترین نتیجه درمانی حاصل شود.
سخن آخر
خارش مقعد اگرچه ممکن است موضوعی ناراحت‌کننده به نظر برسد، اما در بسیاری از موارد با رعایت بهداشت، تغییر در سبک زندگی و در صورت نیاز درمان‌های دارویی قابل کنترل است. شناسایی علت اصلی خارش، کلید مدیریت و پیشگیری از عود آن است. در صورت ادامه‌دار بودن علائم یا شدید شدن آنها، مشورت با پزشک ضروری است.
سؤالات متداول
