آزمایش مدفوع چیست و در چه مورادی تجویز می‌شود؟ آزمایش مدفوع یکی از روش‌های تشخیصی در پزشکی است که برای بررسی وضعیت گوارشی و شناسایی بیماری‌های مرتبط با دستگاه گوارش مورد استفاده قرار می‌گیرد. این آزمایش به پزشکان کمک می‌کند تا مشکلاتی مانند عفونت‌ها، التهاب‌ها، اختلالات جذب مواد مغذی، و حتی علائم اولیه بیماری‌های جدی‌تر را شناسایی کنند. انواع مختلفی از آزمایش‌های مدفوع وجود دارد که هر یک با توجه به هدف مشخصی تجویز می‌شوند. در ادامه این مقاله به صورت کامل به هر آنچه باید درباره آمادگی های قبل آزمایش بدانید، همچنین دلیل تجویز آن به شما می‌گوییم.
آزمایش مدفوع چیست؟
آزمایش مدفوع یک روش تشخیصی است که برای شناسایی عوامل بیماری‌زا مانند باکتری‌ها، ویروس‌ها و انگل‌ها در نمونه مدفوع استفاده می‌شود. این آزمایش می‌تواند نشانه‌هایی مانند خون مخفی را نیز شناسایی کند که می‌تواند به وجود مشکلات جدی در دستگاه گوارش کمک کند. متخصصان از این آزمایش برای بررسی طیف وسیعی از مشکلات گوارشی، از جمله عفونت‌ها و حتی سرطان‌ها، بهره می‌برند.
چرا آزمایش مدفوع تجویز می شود؟
در صورت بروز چه علائمی آزمایش مدفوع تجویز می‌شود؟ این تست معمولاً زمانی تجویز می‌شود که فرد علائمی را تجربه کند که ممکن است نشان‌دهنده وجود مشکل در سیستم گوارش باشد. این علائم می‌توانند شامل موارد زیر است:
- وجود خون در مدفوع: مشاهده خون در مدفوع می‌تواند نشانه‌ای از زخم معده، هموروئید، یا بیماری‌های جدی‌تر مانند سرطان روده بزرگ باشد. این تست به شناسایی دقیق‌تر علت این خونریزی کمک می‌کند.
- مخاط در مدفوع: وجود مخاط ممکن است نشان‌دهنده التهاب یا عفونت در روده باشد. این وضعیت معمولاً با بیماری‌هایی مانند کولیت مرتبط است.
- اسهال طولانی‌مدت: اگر فردی بیش از سه روز دچار اسهال باشد، این تست می‌تواند به شناسایی علت، مانند عفونت‌های باکتریایی یا ویروسی، کمک کند.
- درد یا گرفتگی معده: این دردها ممکن است به دلیل عفونت، سوءجذب مواد غذایی، یا اختلالات دیگری در دستگاه گوارش ایجاد شوند.
- حالت تهوع یا استفراغ مداوم: در صورت تداوم این علائم، احتمال وجود مشکلات گوارشی یا عفونت‌هایی در سیستم گوارش بررسی می‌شود.
- تب همراه با علائم گوارشی: تب می‌تواند نشان‌دهنده وجود عفونت در بدن باشد. این تست به شناسایی عوامل بیماری‌زا و درمان مناسب کمک می‌کند.
آزمایش مدفوع چه اختلالاتی را تشخیص می دهد؟
آزمایش مدفوع به عنوان یک ابزار تشخیصی کاربردی می‌تواند طیف وسیعی از اختلالات گوارشی را شناسایی کند. این اختلالات ممکن است از مشکلات ساده مانند عفونت‌ها تا بیماری‌های پیچیده‌تر مانند سرطان روده بزرگ متغیر باشند. این تست با شناسایی علائم اولیه به تشخیص و درمان به‌موقع این مشکلات کمک می‌کند.
- شقاق مقعد
- کم‌خونی
- کولیت
- پولیپ روده بزرگ
- سرطان کولورکتال
- دیورتیکولوز
- نارسایی اگزوکرین پانکراس
- خونریزی گوارشی
- هموروئید
- عفونت‌ها
- بیماری التهابی روده
- استئاتوره
- زخم معده
آیا آزمایش مدفوع می‌تواند جایگزین کولونوسکوپی باشد؟
Stool tests can give healthcare providers lots of helpful information, but sometimes it’s too early to be able to detect changes in your intestine through stool. In such cases, especially if your stool tests are negative and your symptoms continue, your provider may suggest a colonoscopy
آزمایش های مدفوع می تواند اطلاعات مفید زیادی به پزشک بدهد، اما گاهی اوقات برای تشخیص تغییرات در روده از طریق مدفوع خیلی زود است. در چنین مواردی، به خصوص اگر آزمایش مدفوع شما منفی باشد و علائم شما ادامه یابد، ممکن است متخصص شما کولونوسکوپی را پیشنهاد دهد.
انواع آزمایش مدفوع
آزمایش مدفوع انواع مختلفی دارد. بسته به علائم و وضعیتی که تجربه می‌کنید، ممکن است انواع مختلف این آزمایش متفاوت باشد. درادامه به برخی از انواع آن اشاره می‌کنیم:
آزمایش خون مخفی مدفوع (FOBT)
این آزمایش برای شناسایی مقادیر بسیار کم خون در مدفوع استفاده می‌شود که با چشم قابل مشاهده نیست. نتیجه مثبت ممکن است نشان‌دهنده خونریزی در بخش‌هایی از دستگاه گوارش باشد.
آزمایش FIT-DNA
این آزمایش مشابه FOBT است اما علاوه بر خون، به دنبال تغییرات DNA در مدفوع می‌شود. این تغییرات می‌توانند نشانه شرایط پیش‌سرطانی یا سرطانی باشند.
آزمایش‌های تشخیص عفونت:
این آزمایش‌ها برای شناسایی عوامل عفونی مانند باکتری‌ها، ویروس‌ها و انگل‌ها انجام می‌شوند. با روش‌هایی مانند کشت میکروبی، بررسی میکروسکوپی یا جستجوی DNA میکروب‌ها، علت عفونت تشخیص داده می‌شود.
آمادگی های قبل آزمایش مدفوع
مراقبت‌های قبل از آزمایش مدفوع معمولاً ساده و متناسب با نوع آزمایش مشخص می‌شوند. ممکن است در برخی موارد نیازی به انجام آمادگی های قبلی نباشد، اما پزشک دستورالعمل‌هایی را برای دقت بیشتر در نتایج ارائه می‌دهد که معمولا شامل موارد زیر است:
- قطع مصرف داروها: پزشک ممکن است به شما توصیه کند مصرف برخی داروها مانند مسکن‌ها یا داروهای ضدالتهاب را موقتاً متوقف کنید، زیرا این داروها می‌توانند بر نتایج آزمایش تأثیر بگذارند.
- اجتناب از غذاهای خاص: برخی آزمایش‌ها نیاز دارند که از مصرف غذاهایی مانند گوشت قرمز، سبزیجات حاوی رنگ‌های طبیعی یا مواد غذایی خاصی که می‌توانند نتایج را تغییر دهند، خودداری کنید.
- مشاوره با پزشک: قبل از انجام آزمایش، حتماً از پزشک یا ارائه‌دهنده خدمات بهداشتی خود بپرسید که آیا لازم است اقدامات خاصی انجام دهید یا از موارد خاصی اجتناب کنید. این اطلاعات بسته به نوع آزمایش و شرایط شما متفاوت خواهد بود.
نتایج آزمایش مدفوع
نتایج آزمایش مدفوع معمولاً بین 1 تا 3 روز آماده می‌شود. با این حال، در برخی موارد خاص ممکن است زمان بیشتری برای تکمیل آزمایش لازم باشد. برای ایجاد نتایج ابتدا نمونه، به روش‌های مختلفی بررسی می‌شود. در برخی آزمایش‌ها، نمونه در محیط کشت خاصی قرار داده می‌شود تا میکروب‌ها رشد کرده و شناسایی شوند. بعد از آن نتایج آزمایش آماده می‌شود. پزشک با استفاده از نتایج آزمایش، علت علائم را شناسایی کرده و درمان مناسب را پیشنهاد می‌کند. این ممکن است شامل درمان دارویی، تغییر رژیم غذایی یا سایر اقدامات درمانی باشد.
سخن آخر
در نهایت، آزمایش مدفوع ابزار قدرتمندی است که می‌تواند اطلاعات ارزشمندی درباره وضعیت گوارشی شما به پزشک بدهد. این آزمایش با شناسایی مشکلاتی که ممکن است به راحتی قابل مشاهده نباشند، به تشخیص زودهنگام و درمان به‌موقع بسیاری از بیماری‌ها کمک می‌کند. اگرچه نتایج آن می‌تواند در برخی مواقع زمان‌بر باشد، اما درک بهتر از علائم و مشکلات شما می‌تواند مسیر درمانی دقیق‌تری را پیش روی پزشک قرار دهد. همیشه به توصیه‌های پزشک خود عمل کنید و از هیچ علامتی غافل نشوید، زیرا سلامت شما اولویت است.
