غربالگری سرطان روده بزرگ هر چند وقت یکبار انجام می‌شود؟ مراحل انجام تست‌های غربالگری سرطان روده چگونه است؟ اگر جزو افرادی هستید که در سنین 54 الی 74 سالگی به سر می‌برید، یا اینکه احتمال بروز سرطان روده در شما بالا است، لازم است انجام منظم این تست‌ها را جدی بگیرید. در ادامه این مقاله به غربالگری سرطان روده و آزمایش‌های آن و همچنین شرایط انجام این آزمایش‌ها خواهیم پرداخت.
هدف از غربالگری سرطان روده چیست؟
هدف از غربالگری سرطان روده شناسایی سرطان در مراحل اولیه، قبل از بروز علائم، است. این روش به یافتن بافت‌های غیرطبیعی یا سرطان در ابتدای رشد، زمانی که درمان آن راحت‌تر و مؤثرتر است، کمک می‌کند. اگر سرطان در مراحل ابتدایی تشخیص داده شود، شانس درمان موفق افزایش می‌یابد، در حالی که پس از بروز علائم، سرطان ممکن است گسترش یافته باشد.
دانشمندان در حال تحقیق درباره عواملی هستند که افراد را بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان قرار می‌دهند و بررسی می‌کنند که آیا رفتارها و محیط پیرامون ما می‌تواند به بروز سرطان کمک کند یا خیر. این اطلاعات به پزشکان کمک می‌کند تا تصمیم بگیرند که چه افرادی باید غربالگری شوند و از چه آزمایش‌هایی استفاده کنند.
غربالگری زمانی پیشنهاد می‌شود که فرد هیچ کدام از علائم سرطان روده بزرگ را نداشته باشد، و پزشک ممکن است آزمایش‌های غربالگری را به صورت منظم توصیه کند. در صورتی که نتیجه آزمایش غیرطبیعی باشد، ممکن است نیاز به آزمایشات تشخیصی بیشتر برای تأیید یا رد وجود سرطان باشد.
تست های غربالگری سرطان روده شامل چه مواردی می‌شود؟
برخی از این آزمایش‌ها علاوه بر شناسایی سرطان روده ، قادر به شناسایی پولیپ‌ها و آدنوم‌ها هستند، که می‌توانند قبل از تبدیل به سرطان برداشته شوند و از بروز سرطان جلوگیری کنند. غربالگری‌های مختلف برای بررسی خون پنهان در مدفوع، معاینه مستقیم روده بزرگ و راست روده و آزمایش‌های بیومارکری استفاده می‌شود.
| تست | تغییرات در رژیم غذایی و دارو قبل از آزمایش؟ | روش تهاجمی؟ | نیاز به آماده‌سازی (پاکسازی روده بزرگ) دارد؟ | نیاز به آرامبخش دارد؟ | فرکانس تست | ملاحظات اضافی |
| آزمایش‌های مدفوع | در برخی موارد نیاز است. | خیر | خیر | خیر | هر سال تا هر 3 سال، بسته به نوع آزمایش | در صورت مثبت بودن تست، کولونوسکوپی لازم است. |
| سیگموئیدوسکوپی | بله | بله | بله | معمولاً خیر | هر 5 تا 10 سال | بافت غیر طبیعی می‌تواند در طول معاینه برداشته شود. خطر بسیار کم پارگی یا سوراخ شدن پوشش داخلی روده بزرگ وجود دارد. |
| کولونوسکوپی | بله | بله | بله | بله | هر 10 سال | بافت غیر طبیعی می‌تواند در طول معاینه برداشته شود. خطر کوچک پارگی یا سوراخ شدن پوشش روده بزرگ وجود دارد. |
آزمایش‌های مدفوع
این آزمایش‌ها به دنبال یافتن خون پنهان در مدفوع هستند که ممکن است نشانه‌ای از سرطان یا پولیپ‌ها باشد. این آزمایش‌ها شامل موارد زیر می‌شود:
آزمایش خون مخفی مدفوع گوایاک (gFOBT)
این آزمایش از ماده شیمیایی برای شناسایی هموگلوبین خون استفاده می‌کند. گاهی اوقات این آزمایش می‌تواند به دلیل مصرف برخی غذاها مانند گوشت قرمز نتایج مثبت کاذب داشته باشد. برای انجام آن نمونه‌های مدفوع از چندین ناحیه جمع‌آوری می‌شود و به آزمایشگاه ارسال می‌شود. برای دقیق بودن نتایج، باید از مصرف برخی غذاها چند روز قبل از آزمایش خودداری کرد.
آزمایش ایمونوشیمیایی مدفوع (FIT)
این آزمایش از آنتی‌بادی‌ها برای شناسایی پروتئین هموگلوبین استفاده می‌کند و نیازی به تغییر رژیم غذایی ندارد. در این آزمایش نمونه مدفوع جمع‌آوری و به آزمایشگاه ارسال می‌شود. این آزمایش می‌تواند به راحتی در خانه انجام شود.
آزمایش DNA مدفوع چند هدفه (sDNA-FIT)
این آزمایش علاوه بر خون، به شناسایی بیومارکرهای DNA از سلول‌های روده می‌پردازد. مراحل انجام آن مشابه آزمایش ایمونوشیمیایی مدفوع است.
عکس برداری روده
این آزمایش‌ها برای مشاهده مستقیم روده بزرگ و راست روده استفاده می‌شود و شامل موارد زیر هستند:
کولونوسکوپی
در این آزمایش، کولونوسکوپ از طریق مقعد وارد رکتوم و روده بزرگ شده و به پزشک این امکان را می‌دهد که پوشش داخلی روده را مشاهده کرده و هر گونه رشد غیرطبیعی را برداشت کند. در طول کولونوسکوپی، ممکن است از آرامبخش برای راحتی بیمار استفاده شود.
سیگموئیدوسکوپی
این آزمایش تنها بخش پایین‌تر روده بزرگ و راست روده را بررسی می‌کند و در آن نیز ممکن است از آرامبخش استفاده نشود. مراحل انجام آن همانند کولونوسکوپی است، اما لوله کوچکتری وارد رکتوم شده و فقط بخش سیگموئید روده بررسی می‌شود.
آزمایشات مبتنی بر خون
این آزمایش‌ها به جستجو برای بیومارکرهای خاص سرطان در خون پرداخته و شامل موارد زیر هستند:
- آزمایش Epi proColon : این آزمایش برای شناسایی بیومارکر خاصی به نام SEPT9 در خون استفاده می‌شود. برای انجام این آزمایش خون از بیمار گرفته شده و در آزمایشگاه برای شناسایی این بیومارکر بررسی می‌شود.
- آزمایش: Shield این آزمایش DNA پلاسما را برای شناسایی تغییرات خاص در ژن‌ها تحلیل می‌کند. در این مرحله خون از بیمار گرفته شده و در آزمایشگاه برای تحلیل DNA بررسی می‌شود.
کدام تست های غربالگری برای شما تجویز می شود؟
انتخاب آزمایش غربالگری توسط متخصص به عوامل مختلفی بستگی دارد که شامل شرایط خاص هر فرد و نیازهای پزشکی او می‌شود. تصمیم‌گیری در مورد اینکه کدام آزمایش برای یک فرد مناسب است، باید با توجه به موارد مختلفی انجام می‌شود. همچنین، نوع آزمایش و مزایای و معایب آن در تصمیم‌گیری نقش دارند. موارد مؤثر در انتخاب آزمایش غربالگری شامل موارد زیر می‌شود:
- سن فرد:متخصص ممکن است با توجه به سن بیمار، آزمایش مناسب را توصیه کند. به عنوان مثال، غربالگری برای افراد بالای 50 سال معمولاً شروع می‌شود، اما در صورت وجود عوامل خطر، ممکن است از سن پایین‌تری انجام شود.
- سابقه پزشکی: اگر فرد سابقه بیماری‌های گوارشی، پولیپ‌ها یا سرطان در سوابق پزشکی خود داشته باشد، ممکن است آزمایش‌های پرتهاجمی‌تری مانند کولونوسکوپی تجویز شود.
- سابقه خانوادگی: افرادی که در خانواده‌شان سابقه سرطان کولورکتال دارند، ممکن است نیاز به آزمایش‌های بیشتری داشته باشند تا شانس شناسایی سریع‌تر بیماری را افزایش دهند.
- سلامت عمومی: وضعیت سلامت عمومی بیمار نیز تأثیرگذار است. برای افرادی که شرایط خاص پزشکی دارند یا در معرض مشکلات اضافی هستند، آزمایش‌های خاصی ممکن است توصیه شود.
آمادگی های لازم برای غربالگری سرطان روده
آزمایش‌های تهاجمی‌تر مانند کولونوسکوپی می‌توانند خطرات و عوارض جانبی بیشتری داشته باشند. در مقابل، آزمایش‌های کمتر تهاجمی مانند تست‌های مدفوع می‌توانند گزینه‌های بهتری باشند. این مورد بسته به صلاح دید متخصص مشخص می‌شود. اما در هر صورت برای انجام آزمایش‌های غربالگری برخی آمادگی‌ها لازم است که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم:
- برخی از آزمایش‌ها مانند کولونوسکوپی نیاز به آمادگی خاصی دارند مانند پاکسازی روده دارند.
- آزمایش‌هایی که ممکن است درد یا ناراحتی ایجاد کنند، ممکن است نیاز به آرامبخش داشته باشند. این نکته باید در انتخاب آزمایش مدنظر قرار گیرد.
- برخی آزمایش‌ها ممکن است نیاز به مراقبت‌های اضافی پس از انجام داشته باشند. برای مثال، در صورت شناسایی پولیپ‌ها یا مشکلات دیگر، ممکن است نیاز به اقدامات لازم برای درمان سرطان روده باشد.
سخن آخر
در نهایت، آزمایش‌های غربالگری سرطان روده به عنوان ابزاری حیاتی برای شناسایی زودهنگام و پیشگیری از این بیماری تهدیدکننده، نقش بسیار مهمی در بهبود سلامت عمومی دارند. با توجه به اینکه این آزمایش‌ها می‌توانند شانس درمان موفقیت‌آمیز را افزایش دهند، مشاوره با پزشک متخصص و انتخاب روش مناسب بر اساس عوامل فردی مانند سن، سابقه خانوادگی و وضعیت سلامت عمومی ضروری است. هر فرد باید از مزایا و معایب هر روش غربالگری آگاه باشد و تصمیم‌گیری آگاهانه‌ای برای حفظ سلامتی خود اتخاذ کند.
منبع: https://www.cancer.gov/types/colorectal/screening-fact-sheet
