زخم مقعد (از دلیل تا درمان)

زخم مقعد چیست و به چه دلیل ایجاد می‌شود؟ زخم مقعد چه نشانه‌هایی دارد؟ این سوالات برای افرادی که با مشکلات مقعدی دست و پنجه نرم می‌کنند، می‌تواند گیج‌کننده و نگران‌کننده باشد. زخم مقعدی یا زخم رکتوم، یکی از مشکلات رایج گوارشی است که ممکن است به دلیل فشارهای شدید هنگام دفع مدفوع، بیماری‌های التهابی روده یا عفونت‌ها ایجاد شود. این آسیب‌ها می‌توانند باعث بروز درد، خونریزی، و مشکلات جدی‌تر در ناحیه مقعد شوند. در این مقاله به بررسی علل ایجاد این زخم‌ها، نشانه‌های آن‌ها و روش‌های درمانی مختلفی که می‌توانند به بهبود شرایط کمک کنند، خواهیم پرداخت.

زخم مقعد چیست؟

زخم که موجب سوزش مقعد می‌شود، زمانی به وجود می‌آید که یک یا چند لایه مخاطی که سطح داخلی راست‌روده را پوشانده‌اند، دچار آسیب شوند. این آسیب می‌تواند منجر به زخم‌های دردناک شود که عملکرد طبیعی رکتوم را مختل می‌کنند. رکتوم بخش انتهایی روده بزرگ است که چند اینچ آخر آن را تشکیل می‌دهد و قبل از مقعد قرار دارد. این قسمت از دستگاه گوارش مسئول ذخیره مدفوع است تا زمانی که بدن آماده دفع آن شود. وجود زخم در این ناحیه می‌تواند روند هضم و دفع مواد زائد را دشوار و دردناک کند. در برخی موارد، عبور مدفوع از روی زخم باعث تحریک بیشتر آن شده و ممکن است شدت آسیب را افزایش دهد.

بنابراین لازم است برای تشخیص، علل ایجاد زخم رکتوم و روش‌های درمان آن، به پزشک متخصص مراجعه کنید. اگر شما هم جزو کسانی هستید که این اختلال را تجربه می کنید، در ادامه به عوارض، نشانه‌ها و روش‌های درمانی اشاره کردیم.

زخم مقعد چه عوارضی به دنبال دارد؟

زخم مقعد می‌تواند عوارض مختلفی ایجاد کند، از جمله:

• درد و ناراحتی مزمن: زخم باعث ایجاد درد شدید، به‌ویژه هنگام دفع مدفوع، می‌شود.
• خونریزی مقعدی: عبور مدفوع از روی زخم می‌تواند منجر به خونریزی شود که ممکن است خفیف یا شدید باشد.
• عفونت: اگر زخم عمیق باشد یا به‌درستی درمان نشود، ممکن است عفونت کند و به تشکیل آبسه یا فیستول مقعدی منجر شود.
• تنگی مقعد: زخم‌های مکرر یا مزمن می‌توانند باعث ایجاد بافت اسکار شده و مقعد را تنگ کنند که دفع مدفوع را دشوارتر و دردناک‌تر می‌کند.
• بدتر شدن علائم گوارشی: زخم مقعد ممکن است با بیماری‌های التهابی روده همراه باشد و علائم مانند یبوست یا اسهال را تشدید کند.

در صورت عدم درمان، این عوارض می‌توانند کیفیت زندگی فرد را به شدت تحت تأثیر قرار دهند و نیاز به مداخله پزشکی جدی داشته باشند.

در هنگام زخم مقعد چه آزمایش هایی تجویز می شود؟

برای تشخیص دقیق زخم مقعد، پزشک ممکن است از آزمایش‌های تصویربرداری و روش‌های آندوسکوپیک استفاده کند. این آزمایش‌ها به بررسی عمق زخم، میزان آسیب به بافت‌های اطراف و تشخیص بیماری‌های زمینه‌ای کمک می‌کنند. در برخی موارد، نمونه‌برداری (بیوپسی) نیز انجام می‌شود تا احتمال عفونت یا سرطان بررسی شود.

• اشعه ایکس: برای بررسی ساختارهای داخلی و احتمال ناهنجاری‌های استخوانی یا بافتی.
• سونوگرافی: استفاده از امواج صوتی برای تصویربرداری از بافت‌های نرم ناحیه مقعد و رکتوم.
• ام‌آر‌آی (MRI): تصویربرداری دقیق‌تر برای ارزیابی میزان آسیب به بافت‌های عمیق‌تر.
• سیگموئیدوسکوپی: بررسی بخش انتهایی روده بزرگ با یک لوله مجهز به دوربین برای مشاهده زخم.
• کولونوسکوپی: معاینه کامل روده بزرگ برای تشخیص سایر مشکلات احتمالی گوارشی.
• بیوپسی: نمونه‌برداری از زخم برای بررسی وجود عفونت یا سلول‌های غیرطبیعی.

این آزمایش‌ها به پزشک کمک می‌کنند تا علت زخم مقعد را مشخص کرده و بهترین روش درمانی را انتخاب کند. انتخاب نوع آزمایش با بررسی وضعیت شما از جانب متخصص مشخص می‌شود.

مشاهده چه نشانه هایی به همراه زخم مقعد خطرناک است ؟

در بیشتر موارد، زخم مقعد با تغییرات رژیم غذایی و سبک زندگی بهبود می‌یابد. اما در صورت مشاهده برخی علائم شدید، مراجعه فوری به پزشک ضروری است، زیرا ممکن است نشانه‌ای از یک مشکل جدی‌تر باشد.

• درد شدید شکم
• درد شدید هنگام دفع مدفوع
• خون در مدفوع
• یبوست یا اسهال طولانی‌مدت
• حالت تهوع
• استفراغ
• ناتوانی در خوردن یا نوشیدن
• از دست دادن هوشیاری

روش های درمان زخم مقعد

روش های درمان زخم مقعد با توجه به علت آن و همچنین عوارضی که تجربه می‌کنید متفاوت است. ممکن است از روش‌های ترکیبی برای درمان اختلال شما بهره گرفته شود. برای این کار متخصص ممکن است موارد زیر را در نظر بگیرد .

ملین‌ها

ملین‌ها برای کاهش فشار هنگام دفع مدفوع استفاده می‌شوند. این داروها باعث نرم‌تر شدن مدفوع و جلوگیری از ایجاد تنش زیاد روی زخم می‌شوند که در نتیجه درد کاهش یافته و روند بهبودی تسریع می‌شود.

نرم‌کننده‌های مدفوع

نرم‌کننده‌های مدفوع با افزایش میزان آب در مدفوع، احتمال آسیب ناشی از عبور مدفوع سفت از رکتوم را کاهش می‌دهند. این داروها به ویژه برای افرادی که یبوست مزمن دارند، توصیه می‌شوند.

داروهای موضعی (هیدروکورتیزون)

هیدروکورتیزون یک داروی ضدالتهابی است که به شکل کرم یا شیاف برای کاهش تورم، خارش مقعد و درد تجویز می‌شود. این دارو به تسکین علائم کمک کرده و روند بهبودی زخم را تسریع می‌کند.

آنتی‌بیوتیک‌ها

در صورتی که زخم ناشی از عفونت‌های باکتریایی، به‌ویژه بیماری‌های مقاربتی (STI)، باشد، پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک تجویز کند. این داروها به کنترل عفونت کمک کرده و از بدتر شدن زخم جلوگیری می‌کنند.

جراحی زخم مقعد

در موارد شدید که زخم مقعدی به دلیل آسیب جدی یا افتادگی رکتوم ایجاد شده باشد، ممکن است جراحی لازم باشد. جراحی آندوسکوپی یکی از روش‌های رایج است که طی آن، یک دوربین و ابزارهای جراحی به داخل رکتوم فرستاده می‌شوند تا زخم‌های خونریزی‌دهنده را به‌صورت دستی بردارند.

رکتوپکسی (جراحی پرولاپس رکتوم)

اگر زخم مقعدی ناشی از افتادگی رکتوم باشد، روش رکتوپکسی انجام می‌شود. در این جراحی، راست‌روده به موقعیت طبیعی خود بازگردانده می‌شود. این روش می‌تواند به‌صورت لاپاراسکوپی (با چند برش کوچک) یا جراحی باز (با برش بزرگ‌تر) انجام شود که بسته به شدت افتادگی، نوع جراحی انتخاب می‌شود.

روش های خانگی درمان زخم مقعد

برای درمان زخم مقعد در خانه، رعایت یک رژیم غذایی سرشار از فیبر می‌تواند به کاهش فشار هنگام دفع مدفوع و تسریع بهبود زخم کمک کند. مصرف میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل (مانند جو) و حبوبات پرفیبر، همراه با نوشیدن آب کافی، به نرم شدن مدفوع و جلوگیری از یبوست کمک می‌کند. همچنین، مصرف مقدار متوسط کافئین می‌تواند حرکات روده را بهبود بخشد. در مقابل، بهتر است از مصرف گوشت قرمز، لبنیات، غذاهای پرچرب، فرآوری‌شده، شیرین و الکلی خودداری کنید، زیرا این مواد می‌توانند یبوست را تشدید کرده و روند بهبودی را کند کنند.

سوالات متداول