تنبلی روده چیست؟ چه کسانی به تنبلی روده مبتلا می‌شوند؟ این یکی از سوالات متداول کسانی است که به علائم این اختلال مبتلا می‌شوند. اما از کجا بفهمیم تنبلی روده داریم؟ تشخیص به چه صورت است؟ در این مقاله از سایت دکتر امیرحسین امامی میبدی قصد داریم به هر آنچه باید در این خصوص بدانید اشاره کنیم. این بیماری تحت عنوان STC نیز شناخته می‌شود و می‌تواند علائمی ایجاد کند که کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد. بنابراین پیگیری راهکارهای درمانی در صورت مشاهده علائم الزامی است. در برخی موارد، کسانی که علائم این اختلال را تجربه می‌کنند، سوالاتی نظیر اینکه برای درمان تنبلی روده چه بخوریم مطرح می‌کنند. اما مسئله اینجاست که رعایت مراقبت‌های غذایی متنوع در صورت مراجعه به‌موقع به متخصص و پیگیری درمان امکان‌پذیر است.
تنبلی روده چیست؟
تنبلی روده، که به عنوان STC نیز شناخته می‌شود، وضعیتی است که در آن حرکت مواد زائد در روده بزرگ به دلیل اختلال در اعصاب سیستم عصبی روده (ENS) کند می‌شود. این اختلال باعث کاهش انقباضات موزون روده (پریستالسیس) شده و منجر به مشکلاتی مانند یبوست مزمن و گاهی ناتوانی در کنترل دفع می‌شود. با آنکه درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد، اما میتوان با راهکارهایی آن را کنترل کرد. آیا این اختلال موجب انسداد روده می‌شود؟ در ادامه مقاله به هر آنچه باید در مورد این بیماری و نحوه پیشگیری و درمان آن بدانید، به شما خواهیم گفت.
علائم تنبلی روده
علائم تنبلی روده در هر فرد ممکن است متفاوت باشد. این علائم در هر فرد به صورت متفاوتی بروز میکند. در ادامه به برخی از شایع‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- دفع کم و نامنظم حرکات روده
- یبوست مداوم
- ناتوانی در کنترل دفع (کثیفی غیرقابل کنترل)
- دردهای شکمی
- حالت تهوع
- کاهش اشتها
علائم کمتر رایج این اختلال عبارت‌اند از:
- خون در مدفوع (مانند بواسیر)
- هموروئید
- اسهال
همان‌طور که اشاره کردیم، این علائم به دلیل کاهش تحرک روده بزرگ و اختلال در عملکرد آن ایجاد می‌شوند و ممکن است شدت آن‌ها در افراد مختلف متفاوت باشد. همچنین وجود این علائم در فرد ممکن است نشانه بیماری‌های دیگری باشد. بنابراین تشخیص متخصص هنگام بروز این علائم الزامی است.
علت تنبلی روده چیست؟
یکی از سوالات رایج کسانی که به این اختلال مبتلا می‌شوند این است که این بیماری به چه دلیل ایجاد می‌شود؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که بیماری از بدو تولد قابل تشخیص است. تنبلی روده (STC) به دلیل اختلال در عملکرد اعصاب روده ایجاد می‌شود. اعصاب با انتقال‌دهنده‌های شیمیایی، پیام‌هایی را برای انقباض عضلات دیواره روده ارسال می‌کنند. در افراد مبتلا به STC، این انتقال‌دهنده‌ها به طور غیرطبیعی عمل می‌کنند و این ممکن است به دلیل ناهنجاری در تعداد و ساختار سلول‌های عصبی روده وجود داشته باشد. این عوامل منجر به کاهش انقباضات طبیعی روده (پریستالسیس) و در نتیجه کند شدن حرکت مواد زائد می‌شوند.
روش‌های تشخیص تنبلی روده
در نوزادان، اولین حرکت روده ماده‌ای به نام مکونیوم است که تیره و چسبنده بوده و از مخاط تشکیل شده است. این ماده از پوشش روده در دوران جنینی محافظت میکند. نوزادانی که به این اختلال (STC) مبتلا هستند، ممکن است مکونیوم خود را با تأخیر، یعنی 24 ساعت پس از تولد، دفع کنند. این تأخیر می‌تواند نشانه‌ای از وجود مشکل در عملکرد روده باشد و پزشکان را به بررسی‌های بیشتر و دقیق‌تر سوق دهد. روش‌های تشخیص این بیماری در صورت بروز علائم شامل موارد زیر می‌شود:
- اشعه ایکس: بررسی متسع بودن روده با مدفوع اضافی.
- تنقیه باریم: استفاده از مایع متضاد برای مشاهده روده با اشعه ایکس.
- ارزیابی تخصصی: معاینه جامع توسط متخصص برای شناسایی علائمی مانند شکم متورم و ناراحتی کودک.
- مطالعه حمل و نقل هسته‌ای کولون (NTS): پیگیری حرکت دوز رادیواکتیو در روده طی سه روز.
- بیوپسی لاپاراسکوپی با ضخامت کامل: نمونه‌برداری از دیواره روده برای بررسی عضلات، اعصاب و پیام‌رسان‌های شیمیایی.
این روش‌ها به شناسایی دقیق علت و شدت بیماری کمک می‌کنند.
درمان سریع تنبلی روده
تنبلی روده (STC) به درمان‌های متنوعی نیاز دارد که از تغییرات سبک زندگی گرفته تا جراحی‌های پیشرفته را شامل می‌شود. در ادامه، روش‌های درمانی به تفصیل آورده شده است:
- تغییرات رژیم غذایی: مصرف 25 تا 30 گرم فیبر در روز به بهبود حرکات روده کمک میکند.
- داروها: استفاده از برخی داروها در زمان درمان موثر است. این بخش ما به شما دارویی توصیه نمی‌کنیم، چرا که برای دریافت دارو لازم است به متخصص مراجعه کنید.
- تنقیه: این به‌عنوان یک روش حمایتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- درمان‌های فیزیوتراپی: در مواردی که یبوست با اختلال عملکرد کف لگن همراه است، این روش موفقیت‌آمیز است. نتایج طولانی‌مدت آن متناقض بوده و به شرایط بیمار وابسته است.
- تحریک عصب ساکرال: این روش ابتدا برای درمان بی‌اختیاری مدفوع استفاده می‌شد، اما اکنون در برخی بیماران با یبوست نیز موثر شناخته شده است.
جراحی برای درمان تنبلی روده
در موارد شدید که درمان‌های دیگر موثر نباشند، جراحی گزینه‌ای جدی محسوب می‌شود:
- کولکتومی ساب‌توتال با آناستوموز ایلئورکتال: روش رایج با نتایج موفقیت‌آمیز نسبی.
- کولکتومی سگمنتال: برداشتن بخش کوچکتری از کولون برای حفظ ظرفیت جذب و ذخیره‌سازی.
- پروکتوکولکتومی ترمیمی با آناستوموز کیسه مقعدی ایلئال (IPAA): روش پیشرفته‌ای برای بهبود کیفیت زندگی در بیماران.
ارزیابی دقیق قبل از درمان برای انتخاب بهترین روش ضروری است. ترکیب جراحی با درمان‌های دیگر در برخی بیماران به نتایج بهتری منجر می‌شود. درمان تنبلی روده بسته به شدت بیماری و شرایط بیمار، از تغییرات ساده در سبک زندگی تا مداخلات پیچیده جراحی متغیر است. انتخاب روش درمانی مناسب و پیگیری مستمر تاثیر زیادی در بهبود کیفیت زندگی بیمار دارد.
عوارض تنبلی روده
این بیماری موجب تغییرات در سبک زندگی فرد می‌شود. بسیاری از کودکان مبتلا به STC مشکلات عاطفی و رفتاری دارند و این مورد در سبک زندگی آن‌ها موثر است. برخی از عوارض و مشکلات روحی کسانی که علائم این اختلال را تجربه می‌کنند، عبارت‌اند از:
- اضطراب دائمی در مورد بی اختیاری مدفوع
- ترس و خجالت در مورد وضعیت خود
- کناره‌گیری از موقعیت‌های اجتماعی
- افسردگی و از دست دادن عزت نفس
سخن آخر
در نهایت، تنبلی روده یک اختلال مزمن است که می‌تواند زندگی فرد را به طور قابل توجهی تحت تاثیر قرار دهد. علائم این بیماری از یبوست مزمن و دردهای شکمی تا ناتوانی در کنترل دفع متغیر است و درمان آن نیاز به پیگیری دقیق و تغییرات سبک زندگی دارد. هرچند درمان قطعی برای تنبلی روده وجود ندارد، اما با تغییرات رژیم غذایی، داروها، فیزیوتراپی و در برخی موارد جراحی، میتوان علائم آن را مدیریت کرد. همچنین تشخیص به‌موقع و مشاوره با متخصص برای انتخاب بهترین روش درمانی بسیار حیاتی است. در صورت پیگیری درمان‌های مناسب، کیفیت زندگی بیماران می‌تواند به‌طور چشمگیری بهبود یابد.
سوالات متداول