آناستوموز روده چیست و در چه مورادی استفاده می شود؟ چه نوع روش های جراحی شامل این مورد می شود و در چه مواردی متخصص آن را تجویز می‌کند؟ آناستوموز روده یک روش جراحی است که طی آن بخش‌های جداشده از روده به یکدیگر متصل می‌شوند تا مسیر گوارشی به حالت طبیعی بازگردد. این روش معمولاً زمانی انجام می‌شود که بخشی از روده به دلیل بیماری، عفونت، انسداد یا تومور برداشته شده باشد. هدف اصلی آناستوموز، حفظ عملکرد طبیعی روده و جلوگیری از عوارضی مانند انسداد یا نشت محتویات روده‌ای به حفره شکمی است. در ادامه مقاله به هر آنچه باید در اینباره بدانید، می‌پردازیم.
تعریف آنوستاموز
آناستوموز یک روش جراحی است که طی آن دو بخش از یک کانال یا لوله بدن که قبلاً متصل نبوده‌اند، به یکدیگر پیوند داده می‌شوند. این روش زمانی به کار می‌رود که بخشی از یک اندام لوله‌ای مانند روده دچار آسیب یا بیماری شده و نیاز به برداشتن داشته باشد. در چنین مواردی، جراحان بخش آسیب‌دیده را حذف کرده و قسمت‌های سالم را به یکدیگر متصل می‌کنند. همچنین، در صورت وجود انسداد، ممکن است آناستوموز برای ایجاد یک مسیر جایگزین انجام شود. آناستوموز در بخش‌های مختلفی از بدن ممکن است اتفاق بی‌افتد:
- سیستم گردش خون
- دستگاه گوارش
- مجاری ادراری
آناستوموز روده یکی از رایج‌ترین انواع آناستوموز است که معمولاً پس از جراحی‌های مرتبط با روده، مانند کولکتومی، انجام می‌شود. در این روش، بخشی از روده که باقی مانده است، دوباره به قسمت دیگر متصل می‌شود تا عملکرد طبیعی گوارشی حفظ شود. به عنوان نمونه، در آناستوموز ایلئوکولیک، انتهای روده کوچک (ایلئوم) به قسمت باقی‌مانده از روده بزرگ (کولون) متصل می‌شود تا مسیر عبور مواد غذایی برقرار بماند.
چه بیماری هایی منجر به آناستوموز روده می‌شود؟
بسیاری از بیماری‌های مرتبط با روده می‌توانند نیاز به جراحی و آناستوموز داشته باشند. بیماری‌هایی مانند سرطان، التهاب‌های مزمن، انسدادها یا سوراخ شدن روده ممکن است منجر به چنین جراحی‌هایی شوند که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم:
سرطان کولورکتال
سرطان روده بزرگ یا رکتوم یکی از رایج‌ترین دلایل انجام جراحی آناستوموز است. در این جراحی، بخشی از روده که درگیر تومور شده است، برداشته شده و قسمت‌های سالم باقی‌مانده به هم متصل می‌شوند تا مسیر گوارشی حفظ شود.
پولیپ‌های روده‌ای معمولاً خوش‌خیم هستند اما در برخی موارد، به‌ویژه اگر بزرگ باشند یا نشانه‌های سرطانی شدن داشته باشند، نیاز به برداشتن بخشی از روده دارند. در چنین شرایطی، پس از حذف پولیپ و بخش درگیر، آناستوموز انجام می‌شود.
گانگرن روده
گانگرن یا سیاه‌شدگی بافت روده به دلیل کاهش خون‌رسانی رخ می‌دهد. این وضعیت می‌تواند بسیار خطرناک باشد و نیاز به برداشتن بخش آسیب‌دیده روده دارد. برای بازیابی عملکرد طبیعی، قسمت‌های سالم به یکدیگر متصل می‌شوند.
در موارد شدید دیورتیکولیت، زمانی که کیسه‌های کوچک ایجاد شده در دیواره روده بزرگ ملتهب یا پاره می‌شوند، ممکن است جراحی لازم باشد. اگر التهاب شدید باشد، بخشی از روده برداشته شده و آناستوموز برای حفظ عملکرد گوارشی انجام می‌شود.
بیماری التهابی روده (کرون یا کولیت اولسراتیو)
بیماری‌های التهابی روده مانند کرون و کولیت اولسراتیو می‌توانند باعث التهاب مزمن و آسیب جدی به دیواره روده شوند. در موارد شدید، بخش‌هایی از روده که به شدت آسیب دیده‌اند، برداشته شده و قسمت‌های سالم با آناستوموز به هم متصل می‌شوند.
سوراخ شدن روده
سوراخ شدن روده می‌تواند به دلیل عفونت، التهاب شدید یا ضربه رخ دهد. این وضعیت خطرناک است و معمولاً نیاز به جراحی فوری دارد. در این جراحی، بخش آسیب‌دیده ترمیم یا برداشته شده و در صورت نیاز، آناستوموز انجام می‌شود.
در موارد نادر، یبوست مزمن شدید که به درمان‌های دارویی پاسخ نمی‌دهد، ممکن است باعث انسداد روده و آسیب به آن شود. در چنین شرایطی، برداشتن بخشی از روده و انجام آناستوموز می‌تواند به بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک کند.
درچه مواردی از آناستوموز روده استفاده می‌شود؟
متخصص ممکن است در هرکدام از جراحی های زیر بسته به وضعیت بیمار از این روش بهره ببرد.
برداشتن بخشی از روده
در این روش، بخشی از روده که دچار بیماری، انسداد یا آسیب شده است، برداشته می‌شود. پس از حذف قسمت آسیب‌دیده، جراح انتهای باقی‌مانده روده را به هم متصل می‌کند تا مسیر عبور مواد غذایی حفظ شود. این روش معمولاً در مواردی مانند سرطان روده، بیماری التهابی روده یا انسداد روده انجام می‌شود.
جراحی کیسه روده‌ای
این روش زمانی انجام می‌شود که کل روده بزرگ و راست‌روده (رکتوم) برداشته شده باشند، اما عضلات مقعد سالم باقی مانده باشند. در این حالت، جراح بخشی از روده کوچک را به شکل یک کیسه درمی‌آورد تا عملکرد راست‌روده را شبیه‌سازی کند و سپس آن را به مقعد متصل می‌کند. این روش معمولاً در چند مرحله انجام می‌شود و برای افرادی که دچار کولیت اولسراتیو شدید هستند، مناسب است.
در چه مواردی آناستوموز توصیه نمی‌شود؟
آناستوموز زمانی انجام نمی‌شود که بافت‌های روده به دلیل عفونت یا التهاب شدید در وضعیت نامناسبی باشند و نیاز به زمان برای بهبود داشته باشند. در چنین شرایطی، اگر جراح نتواند روده‌ها را در همان جراحی به یکدیگر متصل کند، به جای آن از استوما استفاده می‌کند. در این روش، بخشی از روده به سطح شکم متصل شده و مواد دفعی از طریق یک کیسه استومی خارج می‌شوند تا زمانی که شرایط بیمار برای آناستوموز مناسب شود.
عوارض و خطرات احتمالی آناستوموز روده
آناستوموز، مانند هر جراحی دیگری، می‌تواند با خطرات و عوارضی همراه باشد. این عوارض شامل مشکلاتی نظیر موارد زیر است:
- خونریزی
- لخته شدن خون
- عفونت
- آسیب به اندام‌های اطراف
یکی از عوارض مهم آناستوموز، تنگی محل اتصال است که به دلیل ایجاد بافت اسکار رخ داده و باعث باریک شدن مسیر عبور محتویات روده می‌شود. این وضعیت ممکن است حرکت غذا را دشوار کند و گاهی نیاز به درمان با روش‌های غیرجراحی مانند گشاد کردن با بالون داشته باشد.
یکی دیگر از عوارض جدی، نشت آناستوموز است که زمانی اتفاق می‌افتد که محل اتصال به درستی بسته نشود و محتویات روده به بیرون نشت کند. این نشت می‌تواند منجر به عفونت شدید در حفره شکمی شده و در برخی موارد نیاز به جراحی ترمیمی داشته باشد.
شاید بعد از خواندن این بخش این سوال برای شما ایچاد شود که آیا این جراحی موفقیت آمیز است؟ یک منبع در اینباره این چنین می‌نویسد:
This procedure is typically successful in people who don’t have risk factors for complications. Even if complications happen, treatments are available to manage or resolve them, improving the outcome of the initial surgery.
این روش معمولاً در افرادی که فاکتورهای خطر برای عوارض ندارند موفقیت آمیز است. حتی اگر عوارضی اتفاق بیفتد، درمان هایی برای مدیریت یا رفع آنها در دسترس است و نتیجه جراحی اولیه را بهبود می بخشد.
سخن آخر
در نهایت، آناستوموز روده یک روش جراحی حیاتی است که به بیماران کمک می‌کند تا پس از برداشتن بخش‌هایی از روده، عملکرد طبیعی گوارشی خود را حفظ کنند. هرچند این جراحی با برخی خطرات همراه است، اما در بسیاری از موارد، با مراقبت‌های مناسب و رعایت توصیه‌های پزشکی، می‌توان از عوارض آن پیشگیری کرد. اگر شما یا یکی از نزدیکانتان نیاز به این جراحی دارید، مشورت با یک متخصص باتجربه و آگاهی از روند درمان، می‌تواند به کاهش نگرانی‌ها و بهبود نتیجه کمک کند.
