کرم روده متشکل از کرمهای انگلی است که به روده‌های انسان راه می‌یابند و آن‌ها را آلوده می‌کنند. تخم کرم روده معمولا از طریق غذا و آب آلوده انتقال می یابد. روده انسان محلی عالی برای رشد اینگونه کرم ها است. این کرمها ماه‌ها یا سال‌های طولانی در روده انسان‌ها تغذیه شده و مشکلاتی همچون انسداد روده‌ها، خواب بد شبانه و سوء تغذیه را برای افراد ایجاد خواهند کرد.کرمها انواع گوناگونی دارند که در تمام نقاط جهان انسان‌ها را آلوده می کنند. این کرمها در ابعاد و شکل‌های گوناگونی از جمله خاردار یا قلاب‌دار، دایره‌ای، پهن و غیره به چشم می‌خورند. از آنجایی که در حال حاضر این نوع کرم در میان کودکان و بزرگسالان بسیار شایع شده است، در این مطلب پیرامون این موضوع به طور کامل صحبت خواهیم کرد؛ بنابراین تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
کرم روده چیست؟
انگل موجودی زنده است که درون بدن یک موجود زنده دیگر زندگی کرده و از آن تغذیه می‌کند. انگل‌های روده بیشتر به صورت کرم مشاهده می‌شوند و مواد غذایی مورد نیاز آن‌ها توسط بدن انسان تامین می‌گردد. معمولاً این کرمها تخم‌ها یا لارو هایی را تولید می کنند که پیش از آن که انسان را آلوده نمایند، در محیط رشد کرده و حتی امکان انتقال آن‌ها به بدن حیوانات نیز وجود دارد. انگل‌ها با تقسیمات سلولی در بدن افراد تکثیر شده و سبب آلوده شدن فضای روده خواهند شد.
علائم کرم روده
۱۰ علامت هشداردهنده که نشان می‌دهد در بدن شما کرم وجود دارد به شرح زیر است.
مسائل مزمن دستگاه گوارش
آلوده شدن روده به کرم موجب تخریب و التهاب دیواره روده شده و در نهایت منجر به اسهال مزمن خواهد شد. ضایعات سمی که توسط این کرمها تولید می‌شود نیز سبب ابتلا به سوزش در معده، حالت تهوع، نفخ و یبوست مزمن می‌شود.
ضعف و خستگی
یکی دیگر از علائم هجوم کرم به روده‌ها ضعف و خستگی است. از آنجایی که کرمهای روده از مواد مغذی بدن تغذیه می‌کنند، فرد احساس خستگی خواهد کرد. در واقع جذب مواد معدنی، کربوهیدرات‌ها، چربی‌ها و ویتامین‌ها توسط کرمها سبب تضعیف شدن بدن، احساس بی‌علاقگی، افسردگی و خستگی می‌شود. از طرفی نیز اضافه بار مواد زائد متابولیکی که توسط انگل‌ها تولید می‌شود سبب می‌گردد که فعالیت اعضای بدن سخت‌تر شود و بیمار علائمی همچون کاهش انرژی و بی‌حالی را تجربه کند.
دردهای شکمی
یکی از علائم رایج این بیماری دردهای شکمی است، زیرا کرمهایی که در روده ساکن می‌شوند سبب سوزش و التهاب در این ناحیه شده و به همین علت است که بیمار متحمل درد شدیدی می‌شود. دردهای شکمی معمولاً مربوط به کرمهای نواری قلاب‌دار پهن و گرد است.
کاهش وزن و کاهش اشتها
یکی از علائم کرم روده در بزرگسالان تغییر ناگهانی اشتها و کاهش وزن است. اگر فردی اشتهای خوبی داشته باشد، اما در عین حال به صورت غیرمعمول وزن کم کند این مشکل می‌تواند مربوط به وجود کرمهای نواری در روده او باشد. در واقع زمانی این اتفاق می‌افتد که بیمار به خوبی غذا میل کند، اما باز هم به سرعت گرسنه شود. معمولاً چنین فردی پس از میل کردن غذا به هیچ عنوان احساس سیری نکرده و از گرسنگی زودهنگام خود در صبح نیز شکایت می‌کند.
دندان قروچه
یکی از دلایل دندان قروچه در هنگام خواب هجوم کرمها به روده است. به دلیل سموم و مواد زائدی که به وسیله کرمها در روده‌ها انتشار می‌یابد، معمولاً بیمار در حین خواب دندان‌های خود را به شدت روی یکدیگر فشار می‌دهد.
ناراحتی‌های روحی
توهم، اضطراب، افسردگی و نوسانات خلقی از دیگر علائم این بیماری است که اغلب این نشانه‌ها با مشکلات هاضمه همراه هستند. روده‌ها دارای انتقال‌دهنده‌های عصبی هستند که نقش مهمی در سلامت این عضو از بدن دارند، اما مواد سمی تولید شده به وسیله کرمها به این انتقال‌دهنده‌ها حمله کرده و سبب ابتلا به ناراحتی‌های روحی می‌شوند.
فقر آهن و کم‌خونی
هجوم کرمها به روده سبب فقر آهن و کم‌خونی بیمار می‌شود، زیرا این انگل‌ها تمامی ویتامین‌ها و آهن موجود در بدن را جذب می‌کنند. کم‌خونی شدید می‌تواند آثار مخربی را برای بیماران در پی داشته باشد.
درد مفاصل و ماهیچه ها
نوع خاصی از کرمها به بافت نرم ماهیچه‌ها و مفاصل آسیب زده و بیمار را با مشکلاتی همچون درد و سوزش مواجه خواهند کرد. از آنجایی که در اکثر موارد این اختلال با آرتروز اشتباه گرفته می‌شود، می‌بایست به منظور اطمینان بیشتر به پزشک مراجعه نمایید.
مشکلات پوستی
کرمهای ساکن در روده سبب التهاب در بدن شده و مشکلات پوستی متعددی را برای بیماران ایجاد می‌کنند. منظور از مشکلات پوستی اگزما، کهیر، جوش و حتی آلرژی‌های پوستی است. از طرفی نیز سموم تولید شده توسط کرمها سبب افزایش ائوزینوفیل خون شده و بالا رفتن سطح این ماده در خون منجر به ایجاد علایم حساسیت مثل خارش و قرمزی پوست خواهد شد. همچنین این کرمها سبب خشک و شکننده شدن موها و ریزش آن‌ها نیز خواهند شد.
انواع کرم های روده را بشناسید
کرمهای روده انواع گوناگونی دارند که شایع‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر می‌گردد.
- کرم نواری: تخم کرم نواری از طریق نوشیدن آب آلوده و یا خوردن گوشت نیم‌پخته و یا خام وارد بدن می‌شود. این کرمها سر خود را وارد قسمت جداره روده می‌کنند و در آن فضا باقی می‌مانند. برخی از کرمهای نواری قادر به تخم‌گذاری هستند و حتی می‌توانند به سمت سایر قسمت‌های بدن نیز حرکت کنند.
- کپلک‌ها: کپلک‌ها که تحت عنوان ترماتودها نیز خوانده می‌شوند، نوعی کرم پهن هستند که معمولاً از طریق مصرف گیاهان آبزی تازه و یا گیاه آب تره خام وارد بدن می‌شوند. نوشیدن آب آلوده نیز سبب ابتلا به این نوع انگل می‌شود. این کرمها علاوه بر روده، در بافت‌های بدن و خون نیز زندگی می‌کنند و معمولاً طول آن‌ها چندان زیاد نیست.
- کرمهای قلاب‌دار: انتقال کرمهای قلاب‌دار از طریق خاک آلوده و مدفوع صورت می‌گیرد. کرمهای قلاب‌دار از طریق راه رفتن روی خاک آلوده با پای برهنه وارد بدن می‌شوند و محل زندگی آن‌ها روده کوچک است. این کرمها به وسیله یک قلاب به دیواره روده اتصال یافته و طول آن‌ها معمولاً کمتر از ۱.۵ سانتی‌متر است.
- کرمک‌ها (کرم نخی): کرمک‌ها کرمهایی نسبتاً ریز و کوچک هستند که معمولاً در کودکان مشاهده می‌شوند. محل زندگی کرم نخی در راست روده و روده بزرگ است. معمولاً این کرمها هنگام شب تخم‌گذاری کرده و فرد با لمس کردن این تخم‌ها و سپس فرو کردن دست خود درون دهان به این نوع انگل آلوده می‌شود.
- کرمهای تریشینوز: شایع‌ترین روش ابتلا به این نوع انگل میل کردن گوشت نیمه‌پخته حاوی تخم کرم تریشینوز است. تخم این نوع انگل درون روده رشد یافته و سپس تکثیر می‌شود و پس از مدتی از روده خارج شده و وارد سایر بافت‌ها و عضلات بدن خواهد شد.
روش‌های پیشگیری از کرم روده
به طور کلی بهترین روش برای جلوگیری از ابتلا به کرم روده رعایت نکات بهداشت محیط، بهداشت شخصی و همچنین بهداشت مواد غذایی است. اگر یکی از اعضای خانواده شما به انگل مبتلا شده است، سایر اعضای خانواده نیز باید تحت درمان قرار بگیرند. مهمترین راه‌های پیشگیری از ابتلا به کرم روده عبارتند از:
- جوشاندن آب آشامیدنی غیرقابل اطمینان
- کوتاه کردن ناخن‌ها
- شستشو و ضدعفونی کردن کامل انواع میوه و سبزیجات
- دقت کردن در پخت کامل انواع گوشت‌ها
- شستشوی کامل دست‌ها با استفاده از آب و صابون و ضدعفونی کردن آن‌ها پیش از میل کردن غذا و پس از دستشویی
درمان کرم روده
اگر سیستم ایمنی بدن بیمار قوی باشد و در عین حال سبک زندگی و یک رژیم غذایی کاملاً سالم را داشته باشد، احتمال این که برخی از کرمها همچون کرمهای نواری ناپدید شوند وجود دارد. معمولاً پزشک با توجه به نوع کرم، درمان‌های ضدانگلی متفاوتی را برای بیماران تجویز می‌کند. درمان کرمهای روده که به منظور کاهش علائم این بیماری تجویز می‌گردد به شرح زیر است.
دارودرمانی
پزشکان به منظور از بین بردن انگل‌های روده داروهایی را برای بیماران تجویز می‌کند، اما مصرف دقیق این داروها اهمیت زیادی دارد؛ زیرا در غیر این صورت احتمال عدم دریافت نتایج مثبت از این داروها وجود دارد.
- تغذیه و مکمل ها
- از مصرف کربوهیدرات های ساده خودداری نمایید.
- هویج، چغندر، انار، تخم کدو و سیر خام را که سبب کشته شدن کرم ها می‌شوند را مصرف کنید.
- میزان مصرف فیبر را در وعده‌های غذایی خود افزایش دهید.
- از مواد سرشار از پروبیوتیک استفاده نمایید.
- از مکمل‌ها و مواد غذایی دارای ویتامین C و روی استفاده کنید تا سیستم ایمنی بدن شما تقویت شود.
- آنزیم‌های گوارشی همچون پاپی که در گیاه پاپایا وجود دارد را فراموش نکنید، زیرا سبب کشتن کرمها می‌شوند. این گیاه را باید حدود ۳۰ دقیقه پیش از خوردن غذا مصرف نمایید.
داروهای گیاهی
برخی از بیماران نیز ترجیح می‌دهند داروهای گیاهی را جایگزین مکمل‌ها و داروهای شیمیایی کنند. لازم به ذکر است که برای مصرف داروهای گیاهی نیز بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا با عوارض خاصی مواجه نگردید. بهترین داروهای گیاهی که برای درمان کرمها مورد استفاده قرار می‌گیرند عبارتند از:
- زرشک
- سیر
- انگور اورگان
- هیدراستیس یا گلدن سیل
- رازیانه
- گردو
- نعنا
- بومادران یا برنجاسف کوهی
کرم روده در کودکان
انواع کرم ها پس از ورود به بدن کودکان به سمت روده رفته و در آن قسمت لانه‌گزینی می‌کنند، اما این کرمها معمولاً در بازه سنی ۵ تا ۱۰ سالگی علائم خاصی ندارند. پس از تکثیر کرم ها، والدین شاهد علائم این بیماری در فرزندان خود خواهند بود که شایع‌ترین نشانه‌های آن عبارتند از:
- وجود انگل و کرم درون مدفوع
- خروج کرم از دهان یا بینی
- نفخ شکمی و دل درد شدید
- کاهش اشتها
- سرفه
- خس خس سینه
- رشد ناقص یا کاهش وزن ناگهانی
- استفراغ
عوامل گوناگونی سبب ابتلای کودکان به کرم روده می‌شوند. تماس با آب و خاک آلوده، عدم رعایت بهداشت شخصی، داشتن ارتباط با حیوانات ناقل این بیماری، عدم توجه به شستشوی صحیح دست‌ها و مصرف غذاهای خام و نیمه‌پخته از رایج‌ترین دلایل ابتلا به این بیماری در کودکان هستند. یکی از روش‌های تشخیص این بیماری در کودکان انجام آزمایش مدفوع است تا پزشک با پی بردن به این عارضه بتواند درمان‌های لازم را آغاز نماید.
آیا کرم رود خطرناک است؟
در برخی موارد کرمهای روده خطراتی را برای سلامت افراد در پی دارند. گاهی اوقات این کرمها جذب پروتئین توسط بدن را با مشکل مواجه کرده و سبب می‌گردند که افراد به کم‌خونی مبتلا شوند. از طرفی نیز کرمهای روده تاثیرات منفی بر توانایی دفع مدفوع دارند. عدم توانایی در دفع مدفوع نیز منجر به انسداد روده شده و در این شرایط بیمار به درمان کاملاً فوری احتیاج دارد. برخی از گونه‌های کرمهای روده سبب ابتلای انسان به سیستی‌سرکوزیس شده که یک بیماری جدی است و به چشم‌ها آسیب می‌رساند و حتی سبب تشنج نیز می‌شود. با توجه به موارد بیان شده بهتر است که هر چه سریع‌تر نسبت به درمان کرم اقدام نمایید تا با عوارض احتمالی ناشی از این بیماری مواجه نشوید.
سخن آخر
کرم روده یک بیماری است که در کودکان و بزرگسالان با علائم گوناگونی مشاهده می‌شود. مهمترین دلیل ابتلا به این عارضه عدم رعایت بهداشت شخصی است. برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری از مصرف هر نوع گوشت خام و نیم‌پخته و نوشیدن آب‌های نامطمئن جدا خودداری فرمایید. در صورت مشاهده علائم این بیماری در اسرع وقت به پزشک مراجعه نمایید تا درمان‌های لازم برای شما آغاز گردد. انتخاب پزشکی مجرب و حاذق برای درمان انگل ضرورت دارد تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن شاهد بهبودی خود باشید.
